مقاله علمی-پژوهشی «شناسایی و تحلیل راهبردی عوامل مؤثر بر بهبود عملکرد حکمرانی فضای مجازی در جمهوری اسلامی ایران»

• علیرضا قربانی   ¹
• مهدی حمزه پور  ²
• علی اصغر کیاء  ³

¹ دانشجوی دکتری رشته فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

² دانشیار، گروه علوم تصمیم و سیستم‌های پیچیده، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

³ استاد، گروه روزنامه‌نگاری، دانشکده علوم ارتباطات، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

حکمرانی فضای مجازی در جمهوری اسلامی ایران با چالش‌های متعددی از جمله تشتّت و تعارض نهادی، ناپایداری سیاستی، بی‌توجهی به زمینه‌های اجتماعی و افکار عمومی در امر سیاست‌گذاری و غلبه نگاه فنی – تکنیکی مواجه است که سبب شده حکمرانی در این زمینه با نقطۀ مطلوب فاصله چشمگیری داشته باشد. پژوهش حاضر به دنبال آن است که عوامل کلان مؤثر بر بهبود عملکرد حکمرانی فضای مجازی را شناسایی نماید، آن‌ها را اولویت‌بندی کند و نسبت به هریک از آن‌ها تجویزهای راهبردی ارائه نماید. در گام اول این پژوهش، از طریق مصاحبه با 11 نفر از صاحب‌نظران عرصۀ حکمرانی فضای مجازی و سپس تحلیل مضمون آن‌ها، عوامل مؤثر بر بهبود عملکرد حکمرانی فضای مجازی شناسایی گردید. این مؤلفه‌ها عبارت‌اند از: نظریۀ مبنایی و مدل حکمرانی فضای مجازی – ساختار نهادی – قوانین و مقررات – سیاست‌ها و راهبردهای کلان – شیوۀ تعامل حاکمیت با کشورها، نهاد و شرکت‌های بین‌المللی – شیوۀ تعامل حاکمیت با بخش خصوصی – شیوۀ تعامل حاکمیت با مردم و نهادهای مردمی – شیوۀ تعامل حاکمیت با نهادهای علمی و پژوهشی – مسئولان و کارگزاران نظام حکمرانی فضای مجازی – فساد، تعارض منافع و انحصار – نفوذ دشمن. در گام دوم که بر مبنای روش تحلیل اهمیت – عملکرد (IPA) انجام شد، بر اساس مؤلفه‌های استخراج‌شده در گام اول، پرسش‌نامۀ IPA بین 21 نفر از متخصصان عرصۀ حکمرانی فضای مجازی توزیع گردید. سپس داده‌ها مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند و مبتنی بر روش IPA اولویت هریک از مؤلفه‌های یازده‌گانه و تجویز راهبردی مرتبط با هریک از آن‌ها، بیان گردید.

https://nms.atu.ac.ir/article_17377.html